2 Was der Fall ist, die Tatsache, ist das Bestehen von Sachverhalten.
De wereld is de totaliteit van de feiten, niet van de dingen. Dat is de werkelijkheid. Die feiten zijn, aldus Wittgenstein, het bestaan (of niet-bestaan) van Sachverhalten.
2.06 Das Bestehen und Nichtbestehen von Sachverhalten ist die Wirklichkeit. (Das Bestehen von Sachverhalten nennen wir auch eine positive, das Nichtbestehen eine negative Tatsache.)
2.063 Die gesamte Wirklichkeit ist die Welt.
W.F. Hermans probeerde “connectie” in te voeren om Sachverhalt te vertalen omdat TLP 2.01 een Sachverhalt als “Verbindung von Gegenständen. (Sachen, Dingen.)” beschrijft. Maar in navolging van de vandaag toonaangevende Engelse term state of affairs wordt in de vertalingen van 2022 “stand van zaken” gebruikt.
Een stand van zaken wordt gevormd door een variabele Konfiguration (TLP 2.072) van de vaste, bestaande voorwerpen:
2.031 Im Sachverhalt verhalten sich die Gegenstände in bestimmter Art und Weise zueinander.
2.011 Es ist dem Ding wesentlich, der Bestandteil eines Sachverhaltes sein zu können.
De Dingen bestaan, zeg maar, om deel uit te maken van een stand van zaken, niét “allein für sich”. Zoals we ons ruimtefiguren überhaupt niet buiten de ruimte, en tijdsgebonden objecten niet buiten de tijd kunnen denken, zo kunnen we ons geen voorwerp buiten de mogelijkheid van zijn verbinding met andere denken, aldus TLP 2.0121. Een voorwerp kennen wil zeggen dat ik ook alle mogelijkheden waarop dat voorwerp in een stand van zaken kan voorkomen ken. Die mogelijkheden zijn de Form van het voorwerp (TLP 2.0141). En het zijn die voorwerpen waaruit de (vaste) Form van de wereld bestaat.
(De Tractatus kent ook de Sachlage, de “situatie”, die voor het eerst in TLP 2.0121 voorkomt. Wittgenstein definieert de term niet uitdrukkelijk maar Sachlage en Sachverhalt worden erg gelijklopend gebruikt – vergelijk TLP 2.0121 zelf, 2.0122, 2.0124 & 2.014, 2.11, 2.072 & 3.21 enzovoort.)
In Ramseys vertaling van 1922, en dus zéker geautoriseerd door Wittgenstein, wordt Sachverhalt overigens vertaald met atomic fact. Wie de inleiding van Russell had gelezen, herkende in de correspondentie Tatsache/Sachverhalt en fact/atomic fact het onderscheid tussen meervoudige en enkelvoudige feiten:
What is complex in the world is a fact. Facts which are not compounded of other facts are what Mr. Wittgenstein calls Sachverhalte, whereas a fact which may consist of two or more facts is a Tatsache: thus, for example “Socrates is wise” is a Sachverhalt, as well as a Tatsache, whereas “Socrates is wise and Plato is his pupil” is a Tatsache but not a Sachverhalt.
Bertrand Russell, Introduction
Ramseys vertaling loopt ook vooruit op de de uitspraken die de Tractatus wil doen over de verhouding tussen taal en denken enerzijds en de wereld anderzijds. Daarin staat de correspondentie Sachverhalt en (ware) Elementarsatz centraal, vertaald als atomic fact en atomic proposition.
Toen Russell in 1919 dus de vraag stelde uit de titel van dit stukje, antwoordde Wittgenstein vanuit het krijgsgevangenkamp, enigszins geïrriteerd, al in de lijn van de vertaling die hij aan Ramsey zou suggereren:
Sachverhalt is, what corresponds to an Elementarsatz if it is true. Tatsache is, what corresponds to the logical product of elementary prop[osition]s when this product is true. The reason why I introduce Tatsache before introducing Sachverhalt would want a long explanation.
[…]
Try to understand it till we meet, I never thought I could write such long explanations as I’ve done now.
Ludwig Wittgenstein aan Bertrand Russell, 19 augustus 1919
Morgen introduceren we het eerste begrip dat die weerspiegeling van de wereld in onze taal en gedachten beschrijft: das Bild.